ZANZIBAR

Priča o ostrvskom raju još pri samom pomenu reči Zanzibar deluje vrlo egzotično. Zanzibar je legendarni arhipelag u indijskom okeanu, koji se sastoji se od ostrva Unguja, Pemba i nekoliko manjih. Nalazi se na oko 40km od obale Tanzanije, čiji je sastavni deo (poluautonomna oblast) i 6° južno od ekvatora, u istočnoj Africi. Glavni grad je Zanzibar i nalazi se na zapadnom delu ostrva Unuguja uz drevni Stone Town, najvažniju istorijsku znamenitost na ostrvu, koja je pod zaštitom UNESCA.

Ime Zanzibar je arapskog porekla i znači  „obala crnih ljudi“ jer su, kako se smatra, Zanzibar pre 4.000 godina naselili Bantu crnci.

Arhipelag ima ukupno 1500 kvadratnih kilometara, dug je 85 km a širok 30 km.

Evidentan je i dominantan arapski uticaj na stanovnike ostrva Unuguja i Pemba, koji su mešavina Širazia (iz Persije), Arapa, Komoriana (iz Frank ostrva) i Bantu naroda sa kopna. Većina stanovništva pripada Bantu – Hadima etničkoj grupi. Ostale etničke grupe uključuju Tumbatu (koji žive na Tumbatu i u severnom delu Zanzibara) i imigranata iz istočno afričkog kopna i  Komorskih ostrva. Azijati su značajna manjina, posebno u gradovima. Evropljana skoro i da nema.

Istorija:

Istorija Zanzibara, duga je i krvava. Smatra se da je Zanzibar bio dom inteligentnim ljudima (Homo sapiens) pre više od 20.000 godina. Neke drevne iskopine otkrivene na Zanzibaru pokazuju da je to bio i glavni trgovački put za drevne Asirce. Monsunski vetrovi koji duvaju preko Indijskog okeana omogućili su kontakt između Persije, Arabije, Indije i obale istočne Afrike još pre 2000 godina. Bio je to važan pomorski put koji je spajao Rimsko carstvo sa Indijom i Kinom.

Prvi dolasci Evropljana bili su od strane portugalskih navigatora, na čelu sa Vasko de Gamom, koji su potrazi za trgovačkom vezom sa Indijom, u stvari pokorili narod Zanzibara i učinili ga svojom kolonijom.  Na kraju 15. veka uspostavljena je trgovinska stanica na Zanzibaru i drugim tačkama na istočnoj obali Afrike. Krajem 17. veka Omanski Arapi smenili su Portugalace kada počinje period vladavine sultana, najmračniji u istoriji ovog naroda. Tokom vladavine sultana, Zanzibar je postao veliki centar kupoprodaje robova. Na mestu Anglikanske katedrale, nalaze se ćelije u kojima su čuvani robovi iz cele Afrike, uz malo hrane i vode, a zatim prodavani. Najvišu cenu dobijali su jaki i zdravi muškarci, sposobni za teške fizičke poslove i lepe, mlade žene koje su prodavane kao konkubine.

Zbog zdanja koja su svedočanstvo krvave, robovlasničke istorije, UNESCO je zaštitio Stone Town kao jedan od stotinu najznačajnijih na svetu. 1840. godine, Omanski Sultan je preselio svoj dvor iz Muskata na Zanzibar,  a ostrvo je postalo arapska država i važan centar trgovine i politike u regionu. U drugoj polovoni 19. veka, mnogi evropski istraživači, uključujući  i dr. Stenlija Livingstona, počeli su ekspedicije u unutrašnjost Afrike baš iz Zanzibara. Zanzibar je bio britanski protektorat od 1890. do 1963. godine, kada je država stekla nezavisnost.

Godine 1964. sultan i vlada oboreni su najkraćim ratom ikada zabeleženim, koji je trajao svega 38 minuta i zapisan je u Ginisovoj knjizi rekorda, kao Anglo-zanzibarski rat, u kome su Britanci bombardovali Beit Al Hukum palatu. Bila je to najkrvavija revolucija ikada viđena na tim prostorima. Za svega nekoliko dana ubijeno je 17.000 Arapa i Indijaca, a većina preostalih je proterana uz  konfiskovanje zemlje i imovine. Izborivši se za svoju slobodu, Zanzibar je konačno postao nezavisan. Iste godine, Zanzibar i nova nezavisna država Tanganjika ujedinjuju se u novoformiranu Ujedinjenu Republiku Tanzaniju.

Današnja Vlada Zanzibara je samostalna unutar Ujedinjene Republike Tanzanije, kojom upravlja revolucionarni savet i Predstavnički dom, koji biraju i imenuju članove. Predsednik Zanzibara je i potpredsednik Tanzanije.

Demografija:

Broj stanovnika Zanzibara se procenjuje na oko 1.600 000 a najveće naselje je grad Zanzibar sa oko 500 000 ljudi. Ostali gradovi na ostrvu Zanzibar su: Chaani, Bambi, Mahonda i Makunduchi. Izvan gradova, većina ljudi živi u malim selima baveći se poljoprivredom ili ribolovom. Sela Zanzibara su odsečena od ostatka sveta, uz odsustvo civilizacije. Loklano stanovništvo živi u divljini – džunglama i šumama, onako kako se živelo stotinama godina unazad: u kućama od kamena i blata, pokrivenim palminim lišćem, bez stakla na prozorima sa zemljanim podovima, bez struje, šporeta, telefona, televizora, prodavnica, neretko spavajući na klupama. Vodom se snabdevaju iz bunara, sami proizvodeći hranu i loveći ribu.
Sela, spojena zemljanim putevima, organizovana su kao plemena na čelu sa poglavicom – čovekom koji se pita za sve i predlaže rešenja a ukoliko nije u stanju da reši problem poziva policiju koja dalje rešava spor. „Dala-dala“ kamionet (vrsta gradskog prevoza) odvozi ljude u grad i vraća ih nazad. Svako selo ima svoju školu. Zakon obavezuje besplatno desetogodišnje obrazovanje uz izuzetnu disciplinu koja vlada u školama i obavezno nošenje uniformi. Propisuju stroge kazne za bežanje sa nastave što deci pada prilično teško obzirom da su škole u blizini obale gde deca vole da igraju fudbal, trče, vežbaju gimnastiku, igraju se. Kazne za neposlušnu decu, koju roditelji ni posle opomene nisu u stanju da vaspitaju su i zatvorske, do 3 dana.

Religija:

Dominantna religija je Islam, sa oko 99% pripadnika. Većinu čine suni muslimani (mali broj stanovnika je tradicionalnih verovanja), a postoji mali broj hrišćana i hindusa. Svi gradovi i sela imaju džamiju. U gradu Zanzibaru postoje i crkve i hramovi za mali deo populacije. Muškarcima je dozvoljeno da imaju do četiri žene, ukoliko su u stanju da ih izdržavaju, pa iz tog razloga uglavnom imaju samo jednu. U proseku, svaki muškarac ima sedmoro dece, otuda i veliki broj škola na ostrvu. Mlada su populacija obzirom da je smrtnost velika i u ranim godinama, usled niskog životnog standarda i velikog broja dece.

Jezik:

Na Zanzibaru se zvanično govore svahili i engleski, koji se uči u školama kao drugi jezik. Engleski jezik govore mnogi ostrvljani, a služe se i italijanskim i arapskim. Mnogi smatraju da je svahili jezik nastao baš na ovom ostrvu i da se na ovom podneblju govori njegovom najizvornijom verzijom. Posetioci sa osnovnim znanjem tog jezika, moći će da se sporazumeju iako postoje mnogi dijalekti u različitim oblastima.

Sredstvo plaćanja na Zanzibaru je tanzanijski šiling (TŠ) a posetioci Zanzibara moraju da plate neke stavke, kao što su aerodromske takse, brodske karte i hotele, u stranoj valuti, obično u američkim dolarima.

Prosečna zarada stanovnika Zanzibara iznosi 35 USD.

Privreda:

Glavne grane privrede su ribolov i uzgoj stoke. Od početka 19. veka do sredine 1970-ih Zanzibar je izvozio veliki deo svetske proizvodnje karanfilića, a danas je najveći svetski izvoznik ovog začina. Glavni usevi Zanzibara su osim karanfilića i kokos i proizvodi od kokosa, banane, agrumi, crni biber, muskantni oraščić, cimet, kurkuma, šafran, vanila, kakao. U poslednjih nekoliko godina, morska trava je takođe postala važna izvozna roba. Kukuruz, manioka, povrće i žitarice uzgajaju se za lokalnu potrošnju. Prepoznat je potencijal da turizam bude glavni izvor povećanja deviznih rezervi i iz godine u godinu se sve više razvija i ulaže u ovu granu privrede. Broj turista u poseti Zanzibaru je još uvek relativno mali, ali raste svake godine.

Klima:

Klimu odlikuju vlažni i sušni periodi. Kiše padaju od sredine marta do kraja maja, a kratka kišna sezona je i u novembru. Suv period je od decembra do februara i od juna do oktobra. Prosečne dnevne temperature su 26 stepeni od juna do oktobra, a 28 stepeni od decembra do februara. Zbog blizine ekvatora na Zanzibaru je toplo tokom cele godine i imaju jednake dane i noći ( po 12-sati svaki) kao i većina istočnoevropskih afričkih zemalja.

Hrana:

Hrana koju nude restorani na Zanzibaru je veoma raznovrsna: od morskih plodova, indijskih hlebova, tajlandskih specijaliteta, svahili jela, zanzibarskih palacinki do raznih vrsta burgera, krompira i supa. Alkoholna pića ne služe u svakom restoranu. Treba probati i neko od južnoafričkih vina, pravu arapsku kafu u specijalizovanim restoranima ali i njihove čajeve koji su izuzetno aromatični i prirodni, bez ikakvih veštačkih dodataka.

Reljef:

Ostrva Zanzibara su okružena stenovitim uvalama, peščanim plažama,  lagunama, mangrov močvarama i koralnim grebenima. Ostrva su prvobitno bila prekrivena šumama, ali je ljudski boravak doveo do široke čistine uz još nekoliko izolovanih džepova autohtonih šuma koje su, između ostalog i prirodna zaštita od cunamija.

Živi svet:

Kada je reč o životinjskom svetu na Zanzibaru, majmuni i male antilope nastanjuju šumska područja. Cibeti i razne vrste mungosa mogu se naći širom ostrva a svet ptica je raznolik i interesantan sa preko 100 uočenih vrsta. Crvenih kolobus majmuna, endemske vrste, nastanjene u Jozani šumi, na glavnom ostrvu, Unguja – preostalo je samo 3.000 jedinki. Ova vrsta se može pronaći još samo na Zanzibaru. U nacionalnim parkovima mogu se videti: zebre, žirafe, lavovi, gazele, antilope, majmuni, gepardi, gnuovi, slonovi i druge životinje. Jozani šuma, prirodni rezervat  sačinjen od mangroove i mahagoni šume, prostire se na 2.512 hektara i dom je nekolicini jedinstvenih vrsta, osim crvenih kolobus majmuna u Jozani šumi živi i 50 vrsta leptira i 40 vrsta ptica. Pričinjava pravo zadovoljstvo šetnja njenim stazama.

Festivali:

Jedan od najpoznatijih događaja na Zanzibaru je Međunarodni filmski festival ZIFF, koji se održava sredinom jula svake godine. Smatra se najvećim kulturnim događajem u istočnoj Africi, sa 12 međunarodnih nagrada koje dodeljuje 5 međunarodnih žirija i ima veliki uticaj na privredu Zanzibara.

Zatim, muzički festival Busara, šestodnevna kulturna ekstravaganca koja se održava svake godine u Zanzibaru, sredinom februara. Izuzetno popularan od strane naroda Tanzanije, kao i posetioca u regionu. Festival nudi bogatu i živu mešavinu stilova, uključujući i tradicionalnu ngoma, taarab, kidumbak, mchiriku, rumbu, dens muziku, svahili hip-hop, bongo flavu, mističnu i religioznu muziku, pozorište, film, komediju i ples. Busara je postao jedan od čuvenih događaja na afričkom kulturnom kalendaru i jedan od najprijateljskijih festivala na planeti Zemlji koji se ne propuštaju.